Rijksmuseum toont extreem gedetailleerde foto van De Nachtwacht

AMSTERDAM - Het onderzoeksteam van Operatie Nachtwacht is erin geslaagd een extreem gedetailleerde foto van De Nachtwacht te maken. Deze afbeelding beslaat 717 gigapixels en is vanaf vandaag voor iedereen te zien op de website van het Rijksmuseum: rijksmuseum.nl/nachtwacht. Het is de grootste en meest gedetailleerde foto die ooit van een kunstwerk is gemaakt. De foto is vier keer zo scherp als de foto die het Rijksmuseum zo’n anderhalf jaar geleden publiceerde, waardoor je nog verder kunt inzoomen en minutieuze pigmentdeeltjes in de verf van De Nachtwacht haarscherp zichtbaar worden. De foto is gemaakt ten behoeve van het onderzoek van Operatie Nachtwacht.

Grootste afbeelding van een kunstwerk ooit

De foto is 717 gigapixels, oftewel 717.000.000.000 pixels, groot. Daarmee is het de grootste digitale afbeelding die ooit van een kunstwerk is gemaakt. De afstand tussen twee pixels is 5 micrometer (0,005 millimeter). Om deze afbeelding te maken zijn met een 100-megapixel Hasselblad H6D 400 MS-camera 8439 individuele foto’s van 5,5cm x 4,1cm gemaakt. Deze zijn daarna door middel van kunstmatige intelligentie aan elkaar geplakt tot een grote afbeelding. Dat leverde een file van 5,6 terabyte op.

Vier keer zo scherp

Deze afbeelding is vier keer zo scherp als de foto van De Nachtwacht die het Rijksmuseum in mei 2020 op de website plaatste. Die foto was 44,8 gigapixels groot. De afstand tussen de pixels was toen 20 micrometer (0,02 mm). De wetenschappers van Operatie Nachtwacht zijn met de nieuwe afbeelding in staat het schilderij op afstand nog beter te bestuderen. Ook kunnen alle toekomstige verouderingsprocessen in het schilderij nog nauwkeuriger bijgehouden worden. Deze foto is scherp genoeg zodat neurale netwerken nu in no-time het schilderij kunnen onderzoeken op bijvoorbeeld overeenkomsten in pigmentdeeltjes of het in kaart brengen van alle loodzepen. Met de vorige foto was dat nog niet mogelijk.

Scherptediepte

De individuele opnames hadden een scherptediepte van slechts 125 micrometer (1/8 millimeter). Om te zorgen dat elke foto scherp was, werd voor het nemen van de foto eerst het oppervlak van het schilderij met lasers gescand en moest de camera uiterst nauwkeurig worden afgesteld. Elke foto werd direct na het maken door een zogenaamd neuraal netwerk nagekeken op kleur er scherpte.

Start behandeling

Op 19 januari start de tweede fase van Operatie Nachtwacht. Dan wordt begonnen met de behandeling van het schilderij. Als eerste wordt het doek opgespannen op een nieuw spanraam. Dat is nodig omdat er zogenaamde deformaties in het doek zitten. Vooral in de linkerbovenhoek zijn duidelijk enkele golven in het doek zichtbaar. Dit vraagt weliswaar om een onmiddellijke aanpak, maar is goed te verhelpen zonder risico’s voor de toekomst. Daarna wordt stap voor stap gekeken of er ook nog andere restauratiebehandelingen worden toegepast.

Operatie Nachtwacht

Operatie Nachtwacht is het grootste en meest omvangrijke onderzoek naar Rembrandts meesterwerk ooit. Het doel is om het schilderij optimaal te behouden voor de toekomst. Het onderzoek startte in de zomer van 2019 en vindt plaats voor het oog van het publiek in een speciaal ontworpen glazen ruimte. Er wordt gebruik gemaakt van de nieuwste en meest geavanceerde onderzoekstechnieken. Er wordt samengewerkt met de experts van hoofpartner AkzoNobel, musea, universiteiten, universitaire ziekenhuizen en onderzoekinstituten in binnen- en buitenland.