Iedere vijf jaar vergunning verlengen

Eens in de vijf jaar moet iedere wegvervoerder er aan geloven: het laten verlengen van de Eurovergunning. Deze communautaire vergunning maakt het mogelijk om binnen de gehele Europese Unie een onderneming in de wegtransportbranche te mogen exploiteren.

Een wegvervoerder moet vakbekwaam, betrouwbaar en kredietwaardig zijn. Daarnaast moet hij een vestiging hebben. De NIWO bekijkt of u als aanvrager voldoet aan deze criteria. Op het eerste oog zijn het vage en ruime termen. Daarom zijn deze nader uitgelegd in de Beleidsregel vergunningverlening van de NIWO (hierna: de Beleidsregel). Maar hoe kijkt de rechter ernaar?

De beleidsregel vergunningverlening nader bekeken

I. Vakbekwaam

De Beleidsregel vereist van een vakbekwame ondernemer in de wegtransportsector voldoende theoretische kennis. Hiertoe wordt geëist dat de vervoersmanager in het bezit is van een geldig diploma. Daarnaast regelt de Beleidsregel dat een vervoersmanager een integere werkwijze handhaaft. Zo dient een interne vervoersmanager daadwerkelijk en permanent leiding aan de vervoersactiviteiten van de onderneming te geven. Hiermee wordt bedoeld dat het dienstverband continu dient te zijn en te getuigen van een inhoudelijke betrokkenheid. Het moet volgens de rechter gaan om een reële inbreng van de vakbekwaamheid op alle onderdelen die, gelet op het ten bewijze van de vakbekwaamheid afgegeven getuigschrift, daartoe behoren.

Van een externe vervoersmanager wordt als extra eis verlangd dat hij of zij niet tegelijkertijd werkzaam is bij de opdrachtgever van de onderneming waarbij hij of zij de vakbekwaamheid inbrengt. Dat zou namelijk betekenen dat hij of zij een dubbele pet op heeft, wat uiteraard niet gewenst is. Verder kijkt de rechter in het bijzonder of de externe vervoersmanager voldoende beschikbaar is in de onderneming, aan de hand van bijvoorbeeld een vergelijking van het aantal uren per week dat voor die functie benodigd is en het aantal uren per week dat de vervoersmanager daarvoor beschikbaar is.

II. Betrouwbaar

Het voldoen van de eis van betrouwbaarheid wordt getoetst aan de hand van het opvragen van een verklaring omtrent gedrag (hierna: VOG). Indien deze niet wordt verkregen, kan dat grond zijn om de vervoersmanager onbetrouwbaar te verklaren en de vergunning te weigeren. De rechter houdt, indien de NIWO de vergunning heeft geweigerd wegens het niet kunnen verstrekken van een geldige VOG, rekening met de redenen waarom een VOG is geweigerd, zeker als dit verkeersovertredingen betreffen.

Mocht de VOG u geweigerd zijn om redenen die niets met wegvervoer te maken hebben, dan loont het om dit nadrukkelijk aan de NIWO voor te leggen. Ook stelt de Beleidsregel dat dat de onderneming of de vervoersmanager onbetrouwbaar wordt verklaard, indien er jegens de vervoersmanager of de onderneming een onherroepelijke veroordeling of sanctie wegens een van de zeer ernstige inbreuken op het Europese gemeenschapsrecht is opgelegd. Hierbij wordt gekeken naar bijlage IV van de beroepsverordening voor het wegvervoer.

Ook een verdenking kan al gevolgen hebben voor de vergunning, ook al gaat het niet om een onherroepelijke veroordeling of sanctie. Op grond van de Bibob is dit namelijk al een omstandigheid die meegenomen kan worden bij het inhouden of intrekken van een vergunning. Dat de Bibob een rol speelt, blijkt uit de overige bepalingen van de Beleidsregel en van de apart opgestelde ‘Beleidsregel NIWO toetsing vergunningen beroepsgoederenvervoer over de weg aan de Wet Bibob’. In de praktijk gaan veel zaken over deze Bibob-toets, waarbij het bestuursorgaan zich al snel laat zien van haar meest starre kant, zonder voldoende rekening te houden met de grote gevolgen voor een vervoerder als een vergunning niet wordt verleend of wordt ingetrokken.

III. Kredietwaardig

Om als onderneming aangemerkt te kunnen worden als kredietwaardig, moet uw kapitaal een bepaalde ondergrens bereiken, afhankelijk van het aantal vervoersmiddelen die u tot uw beschikking heeft. De Beleidsregel noemt verder de verschillende manieren waarop u kan aantonen en kan bewijzen dat uw onderneming voldoende kredietwaardig is. Houdt u hierbij rekening met het feit dat de Beleidsregel u voorschrijft om zelf een melding te maken als een uitbreiding van het aantal gewaarmerkte afschriften leidt tot overschrijding van het door de onderneming eerder aangetoonde risicodragend vermogen. Mocht u dit niet doen en de NIWO toont aan dat het risicodragend vermogen wordt overschreden, dan kan de NIWO u de vergunning weigeren.

IV. Een reële vestiging van wegtransporteur in Nederland

U voldoet aan dit criterium als u werkelijk en op duurzame wijze in Nederland bent gevestigd. Hiervan is volgens de Beleidsregel sprake als de onderneming is ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van koophandel, een BTW-nummer heeft, als u de (fysieke dan wel elektronische) documenten over de transportactiviteiten en de vervoersmiddelen van de onderneming op deze locatie bewaart en als u over gekentekende en APK-gekeurde voertuigen in Nederland beschikt.

Ten aanzien van deze eisen heeft de rechter eerder geoordeeld dat in de Beleidsregel wezenlijke criteria ontbreken die genoemd zijn in de bovenliggende Europese Verordening (EG) Nr. 1071/2009, waaraan de Beleidsregel moeten voldoen. De rechter noemt dat vervoerders zo op grond van de Beleidsregel ten onrechte in de veronderstelling kunnen komen te verkeren dat zij aan de criteria voor werkelijke en duurzame vestiging voldoen, terwijl dat volgens de Verordening – waarvan verweerster niet mag afwijken – niet het geval is. De Verordening is onlangs aangepast, terwijl dit bij de Beleidsregel niet is gebeurd. Zolang dit niet is gebeurd, loopt de Beleidsregel wederom het risico om bij de rechter buiten toepassing te worden gelaten omdat deze onvoldoende is.

Rechter gaat in procedures kritischer toetsen

Ook hier is het belangrijk om de algemene ontwikkeling binnen het bestuursrecht toe te passen op deze branche.[8] Kort gezegd houdt deze ontwikkeling in dat er meer ruimte moet zijn voor maatwerk, dat evenredigheid een grotere rol krijgt in de besluiten en dat er meer oog voor de mens moet zijn. In de bovenstaande situaties blijkt dat de overheid een strenge toets hanteert en dat ieder risico wat u neemt al kan leiden tot het stilvallen van uw onderneming.

Zo kan een verdenking al genoeg zijn om u als onbetrouwbaar aan te merken en kan een economisch risico of verlies al direct leiden tot het oordeel dat u niet voldoende kredietwaardig bent. In onze optiek moet het bestuursorgaan hier niet te makkelijk mee om gaan. Vervoersmanagers kunnen immers ook fouten maken of getroffen worden door misstappen van anderen. Het bestuursrecht ontwikkelt zich in de richting van meer maatwerk en in onze visie zou deze ontwikkeling zich ook in vergunningprocedures voor het wegtransport moeten voortzetten.

Recht op eerlijke en voortvarende behandeling

Helaas blijkt in de praktijk dat de vergunningprocedures niet altijd soepel verloopt. De aanvrager van de vergunning mag niet de dupe worden van een trage of gebrekkige behandeling van de aanvraag. Mocht u ook aanlopen tegen een stroeve overheid die vasthoudt aan haar eigen regels en u van het kastje naar de muur stuurt wanneer u een vergunning wil aanvragen of verlengen, dan staan wij u graag bij. Neem vrijblijvend contact op met een van de advocaten van Blenheim. Zij staan klaar om u te adviseren.