D66: boeren verplicht uitkopen als vrijwilligheid weinig oplevert

DEN HAAG - Als het niet lukt binnen een jaar de grootste stikstofvervuilers met een ruimhartige regeling tot stoppen te bewegen, moet het kabinet overgaan tot onteigenen. Dat vindt Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot van regeringspartij D66. Er is volgens hem "geen andere keuze". Binnen de coalitie met VVD, CDA en ChristenUnie ligt gedwongen uitkoop erg gevoelig.

De Kamer debatteert woensdag over het advies dat oud-minister Johan Remkes opstelde na zijn bemiddelingspoging tussen het kabinet en de landbouwsector over het stikstofbeleid. Remkes raadt onder meer aan binnen een jaar te zorgen dat vijf- tot zeshonderd zogenoemde piekbelasters stoppen of fors verduurzamen, een aanbeveling die het kabinet overigens niet overneemt.

VVD-Kamerlid Thom van Campen vindt dat De Groot met zijn oproep "langs de randen van het coalitieakkoord scheert". De afspraken waarmee de coalitiepartijen begin dit jaar opnieuw samen in een kabinet stapten laten weliswaar ruimte voor gedwongen uitkoop, maar als allerlaatste redmiddel. Van Campen vindt ook dat de D66'er "geen recht doet" aan het rapport van Remkes.

Het kabinet kreeg deze week opnieuw een tegenvaller te slikken op stikstofgebied. De Raad van State zette een streep door de zogenoemde bouwvrijstelling, die er de afgelopen jaren voor zorgde dat er nog enige ruimte was voor de bouw van bijvoorbeeld woningen. Daardoor dreigen opnieuw bouwprojecten vertraging op te lopen.

"De uitspraak zorgt ervoor dat bouwen echt heel lastig wordt, terwijl duizenden mensen wachten op een huis", zegt De Groot. "De natuur kan niet langer wachten en onze samenleving mag niet stilvallen." Daarom wil hij dat een einde komt aan "een politiek van pappen en nathouden".

D66 zal kunnen rekenen op steun van oppositiepartij GroenLinks. Partijleider Jesse Klaver zei in het debat dat hij piekbelasters het liefst aanpakt op basis van vrijwilligheid. Maar ook hij vindt dat het intrekken van vergunningen "uiteindelijk in de gereedschapskist" zal moeten. Dat kwam ook hem op felle kritiek te staan van Van Campen, en van Derk Boswijk en Pieter Grinwis, de landbouwwoordvoerders van respectievelijk CDA en ChristenUnie.

Klaver was in navolging van De Groot, Van Campen en Boswijk kritisch over uitspraken van landbouwminister Piet Adema, die eerder deze week zei "niet dogmatisch" te willen vasthouden aan 2030 als deadline voor de halvering van de stikstofuitstoot. Hij deed daarmee "valse beloftes", vindt de GroenLinks-voorman. "De grootste fout die wij kunnen maken, is hier een goednieuwsshow van te maken, te doen alsof het geen pijn gaat doen."