Zeventien Nederlanders vast in groot internationaal onderzoek naar cybercrime

DEN HAAG - De FBI en Europol hebben samen met de Nederlandse politie een groot internationaal onderzoek gedaan naar de Genesis Market. Deze criminele handelswebsite is op 4 april 2023 met 'operation Cookiemonster' door de FBI offline gehaald. Op de site werden miljoenen gebruikersprofielen met daarin online fingerprints verkocht. Hiermee kunnen hackers het digitale leven van hun slachtoffers overnemen. Wereldwijd zijn in zeventien landen honderden doorzoekingen gedaan. In Nederland zijn zeventien aanhoudingen verricht en 23 doorzoekingen gedaan.

"Dat op allerlei online handelsplaatsen inloggegevens worden verhandeld, is op zich bij de meeste mensen wel bekend", zegt Ruben van Well, teamleider van het Rotterdamse cybercrimeteam. "Maar de criminele handelssite Genesis Market, die nu door de FBI is opgedoekt, was één van de gevaarlijkste. Deze site verkocht niet alleen accountgegevens, maar daarbij ook een kopie van iemands online fingerprint, ofwel unieke digitale vingerafdruk. Daarmee kunnen hackers iemands digitale leven overnemen. Zo was het mogelijk om op naam van slachtoffers zaken te bestellen en te betalen in webwinkels of in bepaalde gevallen zelfs volledige bank-, crypto-, of beleggingsrekeningen te plunderen."

Besmet

"We hebben eerder met de Nederlandse politie aan veel zaken samengewerkt en de kennis en ondersteuning van Nederland was ook ditmaal van groot belang", zegt juridisch attaché Andrew Ne van de FBI in Den Haag.

Na het eerste contact met de FBI over Genesis Market zagen de Nederlandse cybercrimerecherchercheurs al vrij snel dat zich ook in ons land zowel slachtoffers als verdachten bevonden.

Genesis Market was volgens Europol wereldwijd een van de grootste facilitatoren voor cybercriminelen. Uitgebreid onderzoek naar de nu opgerolde handelswebsite wees uit dat het aantal verhandelde gebruikersaccounts wereldwijd tenminste 1,5 miljoen informatiepakketjes omvat en dat er vermoedelijk meer dan twee miljoen slachtoffers besmet zijn, waaronder zo’n 50.000 Nederlanders.

Slachtoffers

"Een aantal daarvan is ook daadwerkelijk slachtoffer geworden van oplichting", zegt Van Well. "Er zijn gevallen waarin een social-media-profiel werd gestolen of pakketjes op iemands account bij een webwinkel werden besteld. Maar we hebben ook slachtoffers waarbij hele beleggingsportefeuilles zijn geleegd of complete bankrekeningen en cryptowallets zijn geplunderd. Kort gezegd: je raakt de controle over je hele online leven kwijt."

Als voorbeeld noemt Van Well een 71-jarig slachtoffer. "Deze man deed meerdere keren aangifte bij de politie van totaal verschillende feiten. Er werden allerlei spullen op zijn naam besteld in webwinkels. Er verdween bijna 70.000 euro van zijn beleggingsrekening. Ook werden op zijn naam bankrekeningen geopend bij meerdere banken. Je kunt je voorstellen dat zoiets ongelofelijk veel impact heeft. Dit slachtoffer vertelde tegen ons dat hij het gevoel had alsof hij in een groot zwembad alleen lag te trappelen en geen idee had hoe hij eruit moest komen."

Oplossing

"Normaal gesproken raden we mensen in dit soort zaken aan om meteen al hun wachtwoorden te vervangen. Maar deze malware zit zo in elkaar dat dit alleen niet helpt", vertelt Van Well. "De crimineel die jouw gegevens heeft aangekocht, krijgt dan gewoon een update van jouw nieuwe wachtwoord."

De politie en de cybersecuritysector hebben elkaar hard nodig om digitaal Nederland zo veilig mogelijk te maken en houden. Daarom werkt de politie intensief samen met publieke en private partijen. Vanuit het netwerk van Team High Tech Crime (THTC) zijn anti-virusbedrijven Trellix en Computest bij dit onderzoek aangesloten.

"Samen hebben we ervoor gezorgd dat deze malware door iedere virusscanner kan worden gedetecteerd", legt Van Well uit. "Door ook samen te werken met Microsoft is daarnaast een software-update gemaakt, zodat Windows Defender de kwaadaardige software van de computer kan verwijderen. Zorg dus dat je tijdig je computer update. Om te voorkomen dat iemand opnieuw wordt opgelicht is het belangrijk om daarna alle wachtwoorden te wijzigen."