ACM geeft extra mogelijkheden om bestaande stroomnet efficiënter te gebruiken

DEN HAAG - De Autoriteit Consument & Markt (ACM) wil het voor netbeheerders mogelijk maken om bij het transport van elektriciteit contracten met zogenoemde alternatieve transportrechten (ATR’s) aan te bieden om zo meer ruimte te creëren op het stroomnet. Een voorbeeld hiervan zijn contracten waarbij de netbeheerder en de afnemer van te voren afspreken dat een aansluiting niet de hele dag door gebruikt kan worden, maar dat de maximale transportcapaciteit alleen tijdens daluren beschikbaar is.

aarnaast wil de ACM netbeheerders de mogelijkheid geven om het gecontracteerde transportvermogen van aangeslotenen op het midden- en hoogspanningsnet te beperken als deze langere tijd niet wordt gebruikt. Dit wordt use-it-or-lose it (UIOLI) of Gebruik Op Tijd Of Raak het Kwijt (GOTORK) genoemd.

Manon Leijten, bestuurslid van de ACM: “De ACM wil netbeheerders extra handvatten geven om te zorgen dat het bestaande elektriciteitsnet zo efficiënt en slim mogelijk wordt gebruikt. Zo kunnen er meer partijen toegang krijgen tot het net. Zonneparken, windmolens en batterijsystemen kunnen dan sneller worden aangesloten. De extra ruimte kan ook gebruikt worden voor verbruikers die willen overschaken van fossiele brandstoffen naar (duurzaam opgewekte) elektriciteit. Dit is belangrijk voor de energietransitie.”

Om GOTORK en ATR mogelijk te maken moeten de netcodes aangepast worden. De ACM zal hiervoor de procedure voor het wijzigen van de codes zo spoedig mogelijk doorlopen. Vooruitlopend op deze codewijzigingen heeft de ACM een consultatie over deze onderwerpen gehouden, waarbij zij van 38 partijen een zienswijze heeft ontvangen. In het verslag over deze consultatie geeft de ACM alvast enkele kaders en denkrichtingen aan. De ACM verwacht later dit jaar het ontwerpbesluit over GOTORK en het codebesluit over variabel recht op transport te publiceren. In de tussentijd zal de ACM contracten met ATR en GOTORK toestaan indien hier vooraf overleg over heeft plaatsgevonden met de ACM.

Het uitgangspunt is dat alternatieve transportrechten voorlopig alleen in gebieden met (dreigende) congestie aangeboden kunnen worden en dat het gaat om een afspraak op vrijwillige basis. Ook voor het beperken van gecontracteerd transportvermogen (GOTORK) geldt dat dit alleen kan als het gaat om netcapaciteit die onnodig gereserveerd is in een gebied met een (dreigend) tekort aan transportcapaciteit. Het is hierbij aan de aangeslotene om aan te tonen dat de capaciteit echt noodzakelijk is en dat deze binnen een redelijke termijn wél benut zal worden. De ACM vindt een termijn van 2 jaar hiervoor in principe redelijk. Voor alternatieve transportrechten en GOTORK geldt verder dat het belangrijk is dat de netveiligheid goed geborgd blijft.

Aanpak netcongestie

De energietransitie en de elektrificatie van de industrie maken dat de vraag naar transportcapaciteit op het Nederlandse elektriciteitsnet sterk groeit. Daardoor is er forse schaarste aan transportcapaciteit op het elektriciteitsnet ontstaan. Om het probleem van congestie op te lossen moeten netbeheerders veel investeren in het verzwaren van hun netten. De ACM geeft hen daar ook de nodige financiële ruimte voor bij het vaststellen van de tarieven en het vergoeden van de kosten van netbeheerders.

In maart 2023 heeft de ACM aangekondigd om het voor netbeheerders mogelijk te maken om bij nettoegang af te wijken van first come first serve door voorrang te geven aan projecten met een maatschappelijke functie (zoals woningbouw, veiligheid, gezondheidszorg of scholen) en aan projecten die congestieproblemen oplossen of beperken. De ACM verwacht hier in juli 2023 een ontwerpcodewijzigingsvoorstel voor te publiceren.Daarnaast neemt de ACM maatregelen om te zorgen dat bestaande netten in de tussentijd zo efficiënt mogelijk worden gebruikt. In mei 2022 heeft de ACM de eisen voor het toepassen van congestiemanagement aangescherpt. Congestiemanagement houdt in dat producenten of afnemers van elektriciteit helpen het net minder te belasten door op piekmoment de invoeding of afname tijdelijk te verminderen. Daarvoor ontvangen producenten en afnemers dan een vergoeding van de netbeheerders. Momenteel evalueert de ACM de werking van de regels voor congestiemanagement.

De ACM werkt ook samen met overheden, netbeheerders en andere betrokken partijen in het Landelijk Actieprogramma Netcongestie om efficiënter gebruik van het net te stimuleren. Het mogelijk maken van ATR’s en GOTORK is hier een onderdeel van.