Goed onderzoek naar vleermuizen verplicht voor spouwmuurisolatie

DEN HAAG - [update 13:45 uur] Isolatiebedrijven en woningeigenaren moeten voordat ze spouwmuren isoleren goed onderzoeken of daar vleermuizen in zitten. Met een camera in de ruimte tussen de muur kijken is daarbij niet voldoende, heeft de Raad van State bepaald in een rechtszaak tussen isolatiebedrijf IsoSun en het provinciebestuur van Utrecht. De uitspraak kan gevolgen hebben voor de werkwijze van de hele branche en mogelijk ook voor het tempo waarin huizen in Nederland worden na-geïsoleerd.

De provincie had het bedrijf in 2019 een dwangsom opgelegd en opgedragen ecologisch onderzoek te doen naar vleermuizen. Het bedrijf was het daar niet mee eens, maar de hoogste bestuursrechter geeft de provincie nu gelijk. Eerder had de rechtbank al geoordeeld dat IsoSun niet voldeed aan de zorgplicht voor vleermuizen.

De Raad van State is zich ervan bewust dat het isoleren van spouwmuren energie bespaart en daarmee bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelen. Vleermuizen zijn echter wettelijk beschermd en daar valt niet zomaar onderuit te komen.

Tijdens de zaak mochten ook anderen hun visie geven. Dat deden onder meer overheden, verenigingen die zich bezighouden met soortenbescherming, woningcorporaties en andere bedrijven uit de isolatiebranche. Uit hun reacties maakt de hoogste bestuursrechter op dat er de afgelopen jaren "veel ontwikkelingen zijn geweest en werkwijzen zijn gevonden voor een grootschaligere aanpak van woningisolatie, waarbij ook de bescherming van vleermuizen wordt betrokken". Die nieuwe methodes kunnen "ook voor particulieren uitkomst bieden", denken de rechters.

Vooral kleine dwergvleermuizen kruipen vaak in spouwmuren. Als die worden volgespoten met isolatiemateriaal, is dat slecht voor de beestjes. Ze kunnen er zelfs aan doodgaan. Bij onderzoek met een camera is de kans groot dat ze over het hoofd worden gezien, want een dwergvleermuis is maar zo groot als een luciferdoosje.

Eén manier om hiermee om te gaan, is ecologisch onderzoek laten doen door een deskundige. Dat maakt isolatie wel veel duurder. Er zijn ook andere opties. Zo kunnen gemeenten op hun grondgebied onderzoek uitvoeren en maatregelen treffen om vleermuizen in stand te houden. Vervolgens kan de provincie voor die hele gemeente een ontheffing verlenen. Dan is duur ecologisch onderzoek per woning niet nodig. Over deze werkwijze geven de rechters geen oordeel, maar ze leggen hem wel uit.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt in een reactie dat het grootschaliger onderzoek landelijk wil uitrollen. Daar is nu al 44 miljoen euro voor uitgetrokken. De regeling ligt nu voor ter consultatie: belanghebbenden kunnen erop reageren tot 9 september.