Ex-crimineel M. roofde negen jaar lang vrachtwagens leeg

UTRECHT - Kopstukken in de internationale handel in drugs, wapens, explosieven, snelle gestolen voertuigen, overvallen, ram- en plofkraken, bedrijfsinbraken en grootschalige ladingsdiefstallen doen hun verhaal bij Platform Veilig Ondernemen (PVO) Midden-Nederland.

Om inzage te krijgen in de fenomenen heeft Moreno van Loenhout, werkzaam bij PVO, afgelopen maanden waardevolle gesprekken gevoerd met ervaringsdeskundigen in de Georganiseerde Ondermijnende Criminaliteit. Hoe misbruiken criminele organisaties jouw bedrijfsproces om hun criminele activiteiten te kunnen ontplooien? Waar in dit proces zitten de kwetsbaarheden? Wat waren voor hen de cruciale momenten? Wat kun je als ondernemer doen om de risico’s te beperken?

De eerste ervaringsdeskundige was de leider van een criminele organisatie die zich bezighield met grootschalige ladingsdiefstallen: “We sneden soms wel 1000 doeken in één nacht open.”

Autobanden, scheermesjes en sigaretten: de buit van ex-crimineel M. was divers. M., die anoniem wil blijven in dit interview, roofde samen met anderen jarenlang trailers van vrachtwagens leeg. Terwijl vrachtwagenchauffeurs nietsvermoedend in hun cabine lagen te slapen, sneed M. het doek van trailers open, gluurde naar binnen en bepaalde of de waarde van de lading hoog genoeg was. Zo niet? Dan gingen ze gewoon door naar de volgende vrachtwagen.

Verslavingskliniek

“Ik heb een goede opvoeding gehad”, begint M. zijn verhaal. “Dat ik in de criminaliteit ben beland, is grotendeels mijn eigen schuld. Ik ben in mijn tienertijd me steeds meer gaan omgeven met drugsgebruikers en minder met ‘normale’ mensen.” Drugsgebruik bleek voor M. ten grondslag te liggen aan een leven vol met geweld, foute vrienden en criminaliteit.

“Een collega van mij gebruikte ook drugs. Toen ik zelf drugs ging gebruiken, was ik na een tijd thuis bij mijn ouders niet meer welkom. Waar ik wel welkom was, was op het woonwagenkamp waar die vriend woonde. Vanaf toen was alle sociale controle weg en kon ik doen en laten wat ik wilde.”

Die vrijheid leidde bij M. tot meer drugsgebruik, waaronder cocaïne. Toen hij 19 jaar oud was, twee jaar na zijn eerste ervaringen met drugs, meldde hij zich voor het eerst aan bij een verslavingskliniek. “Ik wilde stoppen met gebruiken voor mijn toenmalige vriendin. Toen ik uit de kliniek kwam, kon ik van de cocaïne afblijven. Wel begon ik met het gebruik van hasj.”

Logistieke operatie

Omdat M. hasj gebruikte, was hij vaak in coffeeshops te vinden. “Daar zaten soms grote criminelen met wie ik aan de praat raakte. Toen, ik was een jaar of 19 á 20, ben ik begonnen met het leeghalen van vrachtwagens.”

Achter het plegen van de ladingsdiefstallen zat een hele logistieke planning, waarbij alle betrokkenen een duidelijke taak toebedeeld hadden gekregen. “Eerst kochten we een auto die we, bij voorkeur, op iemands naam lieten zetten die niet betrokken was bij onze activiteiten”, vertelt M.

“We tankten overdag de auto vol, kochten RedBull zodat we de nacht konden doorhalen en haalden de microfoons uit onze telefoons zodat we niet afgeluisterd konden worden. We reden ’s nachts in die auto langs de parkeerplaatsen waar vrachtwagenchauffeurs overnachtten en sneden trailers open om te kijken wat er in hun trailers zat. Als de vracht interessant was voor ons, kwamen anderen met onze eigen vrachtwagen naar ons toegereden. Daarbij zorgden we dat het kenteken van onze vrachtwagen altijd bedekt was, zodat deze niet op camerabeelden te zien was. Terwijl de vrachtwagenchauffeur in zijn cabine lag te slapen, haalden wij de spullen uit zijn trailer en zetten die in onze vrachtwagen. Meestal had de chauffeur niets door, en werd hij niet eens wakker.”

De keren dat een chauffeur wel wakker werd, vertelt M., gebeurde er maar weinig: “Ze stapten niet uit, en bleven dus gewoon in hun cabine zitten wachten tot we klaar waren.”

Psychisch aan de grond

De kick van het stelen en de adrenaline die door de aderen stroomt tijdens het stelen zorgden ervoor dat M. ongeveer negen jaar lang trailers heeft leeggeroofd. “Ik had het gevoel dat ik slimmer was dan de politie”, zegt M., die maar één keer in al die jaren is veroordeeld. “Misschien ben ik een keer of twintig opgepakt, maar ik ben maar één keer veroordeeld voor stelen. Ik heb daar toen twee maanden voor vastgezeten, en ging daarna ‘gewoon’ weer door.”

Pas toen M. vader werd, besloot hij te stoppen met het leeghalen van trailers. “Ik wilde een stabieler leven”, vertelt M. “Waarin de risico’s om opgepakt te worden lager waren, er minder onzekerheid was en waarin ik ’s nachts gewoon thuis was.” Die wens leidde M. naar de drugscriminaliteit. Hij kocht en verkocht wiet, maar raakte zelf ook opnieuw verslaafd. “Ik durfde geen hulp te zoeken. Ik was bang dat hulpverleners, justitie, politie, de huisarts, etc. mijn dochter van mij zouden afnemen als ik bij hen aan zou kloppen”, zegt M.

Nadat M. betrokken raakte bij een geweldsincident waarbij hij een pistool op heb hem gericht kreeg en hij veel geld verloor, raakte hij psychisch aan de grond. “Ik belandde in een depressie en gebruikte elke dag voor 150 euro aan cocaïne. Toen ik op een avond in december op mijn balkon stond dacht ik ‘als ik zo doorleef, dan spring ik liever’. Elke dag was hetzelfde: ik gebruikte drugs en als de drugs waren uitgewerkt gebruikte ik weer opnieuw. Mijn leven was zo leeg. Ik heb gewacht tot de volgende ochtend en heb toen de afkickkliniek gebeld. Nog geen maand later zat ik in de detox en startte ik met mijn traject.”

Normen en waarden

M. bewijst dat je met de juiste mindset en een flinke portie doorzettingsvermogen een nieuw leven kan opbouwen. Maar simpel is het niet. “Nog jarenlang zijn er ‘vrienden’ aan mijn deur gekomen om te vragen of ik een klusje voor hen kon doen, maar dat heb ik allemaal afgehouden. Dat lukt me nu omdat ik echt zelf wilde stoppen met drugs en criminele zaken.”

Een onderdeel van de behandeling van M. en het programma dat hij daarna volgde is het opstellen van een lijst met namen van zijn ‘slachtoffers’. “Ik heb excuses aangeboden aan mijn ouders en andere personen in mijn ‘inner circle’, maar ook aan een aantal daarbuiten. Dat had ik eerder niet gedaan. Ik heb altijd wel normen en waarden gehad. Zo heb ik nooit woningovervallen gepleegd en geweld gebruikt tegen vrachtwagenchauffeurs, maar ik was me ook niet bewust van het leed dat ik hen wél aandeed met mijn acties. Dat ben ik nu wel.”

Ervaringsdeskundige

M. probeert tegenwoordig zijn ervaringen op een positieve manier in te zetten. Zo heeft hij de opleiding tot ervaringsdeskundige gevolgd en geeft hij regelmatig gastlessen op scholen. Daarin vertelt hij hoe één foute beslissing enorme gevolgen kan hebben voor iemands toekomst en wat de schaduwkanten zijn van criminaliteit.

Ook spreekt hij regelmatig op congressen van TFOC (Transport Facilitated Organized Crime), waarin hij zijn ervaringen met het leegroven van trailers deelt. “Soms mis ik de spanningen en het snelle geld van vroeger”, zegt M. “Maar ik focus me nu vooral op de positieve dingen in het leven en mijn dochter. Ik wil niet meer terug naar vroeger.”

Voorkom ondermijnende criminaliteit, laat je niet verleiden, je kunt maar één keer nee zeggen.

Auteur: Platform Veilig Ondernemen - Moreno van Loenhout en Tanja Brouwer