Winkelverkopen krimpen in 2023 voor het eerst in tien jaar

AMSTERDAM - Het zijn uitdagende tijden voor retailers, met onder meer een hoge inflatie en een laag consumentenvertrouwen. De afzet in de detailhandel krimpt, voor het eerst in tien jaar, met naar verwachting twee procent in 2023. Zo koopt de consument vooral minder kleding, meubels en elektronica. Alleen het segment persoonlijke verzorging laat geen krimp zien dit jaar. In het foodsegment verschuiven de bestedingen van consumenten door de hoge inflatie deels van de speciaalzaak naar de supermarkt.

Naast hogere huren, inkoop-, energie- en personeelskosten zet een tekort aan personeel een rem op de groei bij veel winkeliers. Bovendien moet de tijdens de coronaperiode opgebouwde belastingschuld worden terugbetaald. Het aantal faillissementen en bedrijfsbeëindigingen in de detailhandel neemt in 2023 naar verwachting dan ook toe, vooral in het conjunctuurgevoeligere non-food segment. Dit blijkt uit het nieuwe vooruitzicht Retail van ING Research.

Consument houdt meer de hand op de knip

“De twee procent krimp komt met name door een sterke terugval in het non-food segment, dat het meest conjunctuurgevoelig is", stelt Katinka Jongkind, sectoreconoom Retail bij ING Research. "Door de hoge inflatie en een aanhoudend laag consumentenvertrouwen houden consumenten in de winkelstraat meer en meer de hand op de knip. Zeker wat betreft niet-noodzakelijke goederen zoals woninginrichting en elektronica. De winkelverkopen in vrijwel alle non-food segmenten vallen dan ook sterk terug ten opzichte van 2022, toen er nog sprake was van een inhaalslag in de winkelstraat na de coronapandemie. Naar verwachting vindt er in alle non-food segmenten, behalve die van persoonlijke verzorging, volumekrimp plaats. De grootste krimp doet zich voor bij woon- en elektronicawinkels.”

Vooral voedingsmiddelen en kleding fors duurder

Voor de detailhandel verwachten we voor 2023 gemiddeld een omzetgroei van 5 procent. De omzetgroei komt vrijwel volledig door de fors hogere prijzen in de detailhandel. In de eerste zeven maanden van 2023 stegen de prijzen van voedingsmiddelen gemiddeld met 16 procent. Ook kleding werd met 11 procent fors duurder, evenals persoonlijke verzorgingsproducten, zoals shampoo, parfum etc. (+9 procent). Hoewel de grootste prijsstijgingen naar verwachting achter de rug zijn, blijft de algemene inflatie dit jaar met gemiddeld rond de 4,5 procent relatief hoog.

In food verschuiving van speciaalzaak naar supermarkt

“In termen van omzetontwikkeling is 2023 een extreem jaar voor ondernemers in de foodretail, met een verwachte omzetgroei van bijna 8 procent”, aldus Thijs Geijer, sectoreconoom Food bij ING Research. “Dit komt echter puur en alleen door hogere prijzen. Hogere kosten voor personeel, inkoop, energie en transport geven volop reden voor aanpassingen van de prijzen in het schap. Net als in 2022 krimpt de afzet dit jaar doordat consumenten minder kopen. Ook verschuiven de bestedingen van consumenten door de hoge inflatie van speciaalzaak naar supermarkt en van A-merk naar huismerk.”

E-commerce in 2023 terug in rustiger vaarwater

Na een ongekende groei van e-commerce tijdens de coronapandemie, is de sector in 2023 terug in rustiger vaarwater gekeerd. Voor 2023 wordt een omzetgroei van 4 procent in online aankopen verwacht, na een lichte daling in 2022. Met het verdwijnen van de lockdowns begin 2022 werd een deel van de online aankopen weer in de fysieke winkels gedaan. Desondanks is de verwachting dat er de komende jaren een verdere verschuiving plaatsvindt van fysiek naar het online verkoopkanaal. Niet alleen omdat consumenten het gemak van online winkelen hebben ervaren, maar ook doordat winkeliers vaker een multichannel strategie hebben, waarbij ze veelal een minder groot assortiment in de winkel aanbieden dan online. Bovendien zorgt een tekort aan personeel mogelijk voor impact op de service in de fysieke winkel, aangezien nog altijd vier op de tien winkeliers met personeelstekorten kampen.

Meer bedrijfsbeëindigingen en faillissementen in 2023

Naast hogere huren, die veelal op basis van de inflatie worden verhoogd, hebben winkeliers te maken met hogere energie-, inkoop- en personeelskosten. Daarbovenop moeten zij ook hun tijdens de coronapandemie opgebouwde belastingschuld terugbetalen. De levensvatbaarheid van een toenemend aantal winkels komt hierdoor verder onder druk te staan. De verwachting is dan ook dat het aantal bedrijfsbeëindigingen en faillissementen in de detailhandel, en dan met name in de non-food, dit jaar hoger uitvallen dan in de voorgaande twee jaren, toen het aantal faillissementen op een extreem laag niveau lag.