Kabinet dacht onvoldoende na over Afghaanse tolken in gevaar
DEN HAAG - In de periode voorafgaand aan de machtsovername van Kabul door de taliban in augustus 2021 is in Nederland onvoldoende nagedacht over wie gevaar zou lopen en geëvacueerd moest worden. De taliban rukten snel op in het land en de Nederlandse ambassade in de Afghaanse hoofdstad probeerde meer urgentie over te brengen aan de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie om Afghaanse tolken en lokaal personeel over te brengen naar Nederland. De voorbereidingen bleven achter en de evacuatie van deze mensen liep spaak toen Kabul sneller viel dan iedereen had verwacht.
Dat is een van de conclusies van de commissie die de evacuatieperiode onderzocht onder leiding van oud-topambtenaar Maarten Ruys. Volgens de onderzoekers waren de twee ministeries vooral bezig op hun eigen werkterrein en werkten ze niet goed samen. Ook ontbrak er een "proceseigenaar" die de kar moest trekken. Buitenlandse Zaken meende dat Defensie die verantwoordelijkheid moest oppakken.
De ambassade in Kabul vond ook dat Defensie de tolken die voor Nederland hadden gewerkt, pro-actiever moest benaderen. Daarnaast was er meer mankracht nodig op de ambassade om de overbrenging van tolken voor te bereiden. Defensie herkende zich niet in die kritiek, staat in het rapport dat vrijdag is gepresenteerd. Het departement stelt dat de eerder gemaakte werkafspraken voor de tolken goed lopen en worden uitgevoerd.
In beweging
In die maanden trekt, sinds het voorjaar van 2021, ook de Tweede Kamer aan de bel. Ze wil meer en sneller actie om tolken en anderen die de Nederlanders hebben geholpen in al die jaren, naar Nederland te halen. Ook militaire vakbonden en veteranenorganisaties proberen hier actief het kabinet in beweging te brengen.
De jaren daarvoor komen al berichten naar buiten van Afghaanse medewerkers die worden opgejaagd of vervolgd door taliban of andere extremisten die niet willen dat Afghanen de Nederlanders of andere NAVO-lidstaten die in het land actief zijn, helpen of hielpen.