Piloten: Europese luchtvaart afgelopen jaren minder veilig

HILVERSUM - [update 11:43 uur] De Europese luchtvaart is de afgelopen jaren onveiliger geworden. Dat zegt Zembla op basis van een onderzoek van de Zweedse Karolinska Universiteit dat het tv-programma in handen heeft. Piloten en cabinepersoneel werken soms door terwijl ze daar door ziekte of vermoeidheid eigenlijk niet toe in staat zijn. Dat zou een bedreiging zijn voor de vliegveiligheid.

Van de 10.000 ondervraagde piloten, stewards en stewardessen zegt een derde dat de Europese luchtvaart onveiliger is geworden. Daarnaast vindt 80 procent van het cabinepersoneel en 66 procent van de piloten dat arbeidsomstandigheden zijn verslechterd, aldus het Zweedse onderzoek volgens Zembla.

Onderzoekers melden dat de verslechterde arbeidsomstandigheden mede een gevolg zijn van een stijgend aantal zogeheten atypische contracten, zoals schijnzelfstandigheid en nulurencontracten. De rechtspositie van die luchtvaartmedewerkers is zwak, waardoor ze minder vaak een melding durven doen van ziekte of vermoeidheid. Volgens de wet moeten piloten en cabinepersoneel zich dan eigenlijk 'unfit to fly' melden.

Volgens Zembla heerst er bij een aantal budgetmaatschappijen een angstcultuur, waardoor medewerkers de klok niet luiden. Ook erkennen piloten tegenover Zembla tijdens vluchten in slaap te zijn gevallen. "Ik merkte ineens dat ik mijn ogen dicht had. Toen ik mijn ogen opendeed zag ik dat mijn collega ook zijn ogen dicht had," citeert het tv-programma uit een interview met een piloot.

EASA, de Europese toezichthouder op de vliegveiligheid, neemt meldingen over voorvallen of veiligheidsrisico's bovendien onvoldoende serieus, zeggen Europese vakbonden voor vliegpersoneel. Het toezicht schiet daardoor tekort.

De Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers pleit voor een verbod op atypische contracten. EASA erkent dat de contracten een risico kunnen zijn, maar zegt "geen aantoonbaar verband met incidenten te zien," aldus het actualiteitenprogramma.

Luchtvaartmaatschappij Transavia herkent de signalen uit het onderzoek van Zembla niet. Het "melden van vermoeidheid, ongeschiktheid en veiligheidskwesties wordt expliciet gestimuleerd", aldus Transavia. Het overgrote deel van de werknemers heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. EasyJet wil er niet inhoudelijk op reageren, omdat de problemen volgens de luchtvaartmaatschappij niet bij hen spelen. Budgetmaatschappijen Ryanair en Wizz Air hebben nog niet gereageerd.