CPB: Meerdere factoren van invloed op gestegen inflatie

DEN HAAG - De prijzen die consumenten betalen zijn de afgelopen drie jaar sterk gestegen. Meerdere factoren speelden daarbij in wisselende samenstelling een rol, zoals gestegen importprijzen, hogere lonen en meer winstmarge. Dat blijkt uit een vandaag gepubliceerd onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).

Aanleiding voor het onderzoek zijn de sterk toegenomen prijzen van de afgelopen jaren. Daarvoor is niet één hoofdreden te noemen zo blijkt uit het onderzoek. Tijdens het economische hersteljaar van 2021 leidden bevoorradingsproblemen tot een oplopende inflatie. In 2022, de start van de oorlog in Oekraïne, stegen de prijzen onder meer omdat geïmporteerde goederen, zoals energie en voedsel, duurder werden. Meer winst per product speelde ook een rol, al was die kleiner. 

De eerste helft van dit jaar zien de onderzoekers dat de invloed van de gestegen importprijzen sterk is afgenomen terwijl de invloed van hogere lonen is toegenomen. De toegenomen winstmarges leveren nu de grootste bijdrage aan de prijsstijging. Dat laatste is vooral het geval in vier sectoren: te weten energie, financiën, vastgoed en overheidsdiensten als zorg en onderwijs. In andere sectoren zoals de handel en de bouw, was de bijdrage van de winst per product aan de algemene prijsstijging relatief klein.

Voor het onderzoek keek het CPB naar alle prijswijzigingen van producten die huishoudens gebruiken. De uitgevoerde analyse biedt inzichten in de bijdragen aan inflatie, maar  toont geen oorzakelijk verband aan. Hiervoor is verder onderzoek nodig. Het CPB wijst er ook op dat het in tijden van krapte, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt of energiemarkt, gebruikelijk is dat de prijzen stijgen en dus lonen en winsten toenemen.