Mark Rutte: Ik had eerder weg moeten gaan

DEN HAAG - [update 17:54 uur] Demissionair premier Mark Rutte vindt, achteraf, dat hij eerder had moeten vertrekken. Dat zei hij zaterdag in het radioprogramma Spuigasten. Hij valt daarmee de nieuwe VVD-partijleider Dilan Yeşilgöz bij. Zij zegt in een interview in het Algemeen Dagblad zaterdag dat Rutte te lang is aangebleven en dat daardoor de partij haar VVD-profiel verloor.

"Als je dit al lang doet, neemt je effectiviteit af", zei Rutte in het radioprogramma. Een van de gevolgen daarvan is geweest dat "je meer compromissen moet sluiten om uiteindelijk weer een kabinet te kunnen vormen. Dat is ook ten koste gegaan van het profiel van mijn eigen club."

Met zijn opvolger Yeşilgöz gaat dat niet meer gebeuren, zei Rutte. "Zij is echt uit ander hout gesneden. Die gaat niet zo ver als ik gegaan ben."

Ruttes vierde kabinet is voor de zomer gevallen over migratie. Ook daar heeft zijn afnemende effectiviteit en zijn lange leiderschap meegespeeld, zegt hij. De afspraken over migratie waren "te vaag. Toen het er echt op aankwam, waren we niet meer in staat daar uit te komen." Dat is volgens Rutte niet goed voor de partij en het land.

De scheidend premier zegt beschikbaar te zijn als secretaris-generaal van de NAVO. Gezien de huidige geopolitieke situatie in Europa en het Midden-Oosten vindt Rutte zo'n rol "heel interessant", waarin hij ook "wat zou kunnen bijdragen". De kans is volgens hem echter groot dat die plek naar een vrouw gaat. "En dat zou ook goed zijn." Hij denkt dat zijn kans "beperkt is". Rutte gaat er niet voor lobbyen, benadrukt hij.

Rutte heeft tot aan Prinsjesdag altijd gezegd dat hij na de politiek les wilde gaan geven en geen internationale politieke ambities had. In september zei hij echter toch ook naar andere functies te kijken.

De NAVO zoekt al lang een opvolger voor de Noor Jens Stoltenberg. De naam van Rutte is geregeld genoemd door diplomaten van allerhande NAVO-lidstaten, maar hij was niet beschikbaar. Meerdere NAVO-landen zien graag een vrouw als NAVO-leider, maar ze wegen veel meer factoren mee.

Stoltenberg zwaait, na zijn vertrek tweemaal te hebben uitgesteld, over een jaar echt af. In juli wil de NAVO een nieuwe secretaris-generaal aanstellen.

Op 10 juli kondigde Rutte zijn vertrek uit de politiek aan. Rutte is bijna dertien jaar premier van Nederland en zeventien jaar politiek leider van de VVD. Hij blijft aan tot er een nieuw kabinet is.