China-EU top eindigt in ijzige sfeer en zonder resultaat

BEIJING - Een topontmoeting tussen de EU en China in Beijing over onder meer de handelsbalans en de oorlog in Oekraïne is in een ijzige sfeer geëindigd. Na afloop ontbrak een gemeenschappelijke verklaring of een concreet gemeenschappelijk voornemen.

Namens de EU waren de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de voorzitter van de Europese regeringsleiders Charles Michel naar Beijing gereisd om de Chinese president Xi Jinping and premier Li Qiang te spreken. "We hadden een open discussie", zei Von der Leyen na afloop. Maar de afsluitende persconferentie was niet, zoals gebruikelijk na internationale topontmoetingen, samen met de Chinese leiders.

Von der Leyen herhaalde wat ze had aangekondigd voor ze op reis ging, namelijk dat het voor de Europese Unie onacceptabel is dat China zoveel meer goederen naar de EU verscheept dan andersom. Volgens de EU heeft China vorig jaar bijna 400 miljard euro meer aan goederen in de EU verhandeld dan omgekeerd. De EU-leiders zeiden blij te zijn dat ze de kans hebben gekregen die scheve handelsbalans met "feiten en cijfers" te onderbouwen. "President Xi heeft zijn visie op de economie gegeven", klonk het droogjes. De zaak wordt nu in diplomatieke gesprekken verder uitgewerkt.

Grondstoffen

Ook het punt van de toegang tot grondstoffen als grafiet en lithium is besproken. De EU is voor deze grondstoffen bijna geheel afhankelijk van importen uit China nu dat land zo goed als een wereldwijde monopolist is geworden. "Europa wil niet van China afkoppelen, zoals met Rusland", zei Von der Leyen, "maar wel het risico verminderen" door handelsrelaties meer te spreiden.

Een van de problemen op de achtergrond is twijfel over welke positie China inneemt in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Voor Von der Leyen is die Chinese positie allesbepalend omdat de EU de Russische inval in Oekraïne beschouwt "als een existentiële bedreiging". Hoewel het erop lijkt dat China niet rechtstreeks wapens naar Rusland exporteert, is er wel een toename van de export van zogenoemde dual use-producten. Dergelijke producten als batterijen of chemicaliën kunnen zowel voor bijvoorbeeld medische doelen als militairen doelen worden gebruikt.

Duur top

De topontmoeting leek aanvankelijk voor twee dagen gepland, maar dat ontkende Von der Leyen na afloop op de persconferentie. "We hadden twee dagen gereserveerd", erkende ze, maar dat was om te kijken wat er het beste uitkwam. Ook dat is heel ongebruikelijk op dit niveau. Volgens diplomaten is het grootste belang van de topontmoeting dat het gesprek tussen de EU en China op gang blijft. De twee grootmachten hebben elkaar hoe dan ook nodig voor handelsrelaties.