Nederland moet stoppen met uitvoer onderdelen F-35 naar Israël

DEN HAAG - Oxfam Novib, Vredesbeweging PAX Nederland en The Rights Forum hebben een kort geding tegen de Nederlandse Staat aangespannen. Zij willen dat de Staat de uitvoer van F-35-onderdelen naar Israël verbiedt. Het hof stelt hen in het gelijk en beveelt de Staat om een eind te maken aan de verdere uitvoer van F-35-onderdelen naar Israël.

Vanuit Woensdrecht worden onderdelen voor het F-35-gevechtsvliegtuig naar een aantal landen gedistribueerd, onder andere naar Israël. Deze onderdelen worden beschouwd als militaire goederen, wat betekent dat voor de export vanuit Nederland een vergunning nodig is. Die vergunning is in 2016 verleend. 

Op 7 oktober 2023 heeft Hamas een aanval op Israël uitgevoerd, waarbij opzettelijk vele burgers zijn gedood, verwond en ontvoerd. Hamas heeft zich hiermee schuldig gemaakt aan oorlogsmisdaden. Israël heeft op deze aanval gereageerd door aanvallen in de Gazastrook uit te voeren, de basis van waaruit Hamas opereert.

Naar aanleiding van de aanvallen van Israël in de Gazastrook heeft de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking beoordeeld of de uitvoervergunning voor F-35-onderdelen naar Israël kon worden gehandhaafd. Het resultaat van deze beoordeling was dat de Minister heeft besloten niet in de vergunning in te grijpen en de uitvoer naar Israël door te laten gaan.

De eis

Oxfam Novib, Vredesbeweging PAX Nederland en The Rights Forum (verder: Oxfam Novib) zijn organisaties die zich onder meer inzetten voor een vreedzame oplossing van het conflict in Gaza. Zij zijn het niet eens met de beslissing van de Minister om de uitvoer van F-35-onderdelen naar Israël door te laten gaan. Oxfam Novib is van mening dat Israël bij haar aanvallen in de Gazastrook het humanitaire oorlogsrecht schendt. Zij vordert dat de rechter de Staat beveelt ervoor te zorgen dat de uitvoer van F-35-onderdelen vanuit Nederland naar Israël stopt.

Oordeel hof

Het hof stelt Oxfam Novib in het gelijk. Het hof oordeelt dat er een duidelijk risico bestaat dat met de F-35-gevechtsvliegtuigen van Israël ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht worden gepleegd in de Gazastrook. Israël houdt bij haar aanvallen onvoldoende rekening met de gevolgen voor de burgerbevolking.

Bij de aanvallen door Israël zijn disproportioneel veel burgerslachtoffers gevallen, waaronder duizenden kinderen. Op grond van verschillende internationale regelingen waarbij Nederland partij is, moet Nederland de uitvoer van militaire goederen verbieden als een duidelijk risico bestaat op ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht. Dat betekent dat vanuit Nederland geen uitvoer van F-35-onderdelen naar Israël mag plaatsvinden.

De Minister is bij haar besluit om niet in de uitvoervergunning in te grijpen ten onrechte deze internationale verplichtingen niet nagekomen. Het hof beveelt de Staat dan ook binnen 7 dagen een eind te maken aan de verdere uitvoer van F-35-onderdelen naar Israël.