Arbeiderssituatie Qatar volgens ILO verbeterd, maar nog genoeg mis

DOHA - Arbeidsmigranten hebben het vaak genoeg nog niet makkelijk in Qatar. Hun loon wordt regelmatig niet of te laat uitbetaald en mensen in huishoudelijke dienst hebben vaak geen enkele dag vrij in de week. Maar VN-organisatie International Labour Organization (ILO) ziet dat de lokale overheid ook ruim een jaar na het WK voetbal bezig is de arbeidsomstandigheden te verbeteren. "Maar dat is niet makkelijk en het gaat zeker niet snel."

Ondertussen blijft het rijke land in ieder geval druk bezig met het binnenhalen van sporttoernooien. Zo eindigt zondag na ruim twee weken het WK zwemmen, dat ruim 2600 sporters uit 201 landen naar hoofdstad Doha trok. Qatar haalt de toernooien binnen om het imago van het land op te poetsen, maar zeker in het Westen leidde het organiseren van het WK 2022 juist tot reputatieschade.

In de voorbereiding en bij de vele bouwwerkzaamheden overleden zeker honderden arbeidsmigranten, aan vaak onbekende oorzaken. De roep om een verbetering van de werkomstandigheden en een compensatiefonds voor nabestaanden van slachtoffers was groot. Waar de ILO een duidelijke verbetering van de werksituatie claimt, met onder meer een hitteplan en minimumloon, is de hoop op schadevergoedingen wel verloren.

Toestemming

"Daarvoor is bewijs nodig van de doodsoorzaak, en dat is er vaak niet", zegt directeur Max Tunón vanuit het ILO-kantoor in het Qatarese Lusail. "De ongelukken zijn inmiddels jaren geleden. Ik heb hier zelf geen verstand van, maar als ik op medisch experts moet afgaan, kunnen we dat niet meer boven tafel krijgen." Ook vanuit wereldvoetbalbond FIFA is grootschalige compensatie tot nu toe uitgebleven.

Eerst mochten werknemers zonder toestemming van hun baas het land niet verlaten, maar die regel is jaren geleden succesvol afgeschaft. Tunón: "Op dat punt krijgen we weinig klachten binnen. Maar werknemers kunnen nog niet altijd makkelijk van baan veranderen. Dat blijft een uitdaging."

'Ook pragmatisch'

De uitblijvende loonbetalingen zijn een ander belangrijk pijnpunt. Tunón vindt dat Qatar nu nog te weinig en te laat ingrijpt. "Mensen zitten soms maanden zonder geld omdat een rechter eerst uitspraak moet doen. Wij vinden dat bedrijven hier onmiddellijk voor moeten worden gestraft."

De Nederlandse ambassadeur Ferdinand Lahnstein in Qatar, aanwezig bij de WK zwemmen, ziet ook dat de veranderingen in het land tijd kosten. "Het gaat niet zo snel als wij willen. Maar ze willen het echt wel. Zij zijn ook pragmatisch en weten dat het nodig is om de steun van het Westen te krijgen."