Turkse regeringspartij mist tweederde meerderheid
13-06-2011 00:20 | Buitenland | auteur de redactie
(Novum/AP) ISTANBUL - De Gerechtigheids- en Ontwikkelingspartij van de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan heeft de zondag gehouden parlementsverkiezingen zoals verwacht met ruim verschil gewonnen. De partij behaalde volgens de Turkse staatstelevisie vijftig procent van de stemmen; genoeg om vier jaar langer alleen te regeren, maar niet voldoende om de grondwet in haar eentje naar haar hand te zetten.
De belangrijkste oppositiepartij, de Republikeinse Volkspartij, eindigde als tweede met 26 procent van de stemmen. Een andere oppositiegroep, de Nationalistische Actiepartij, behaalde dertien procent, ruim boven de tienprocentsdrempel die bedoeld is om splinterpartijen buiten het parlement te houden.
De uitslag komt voor de regeringspartij neer op 326 van de 550 zetels in het parlement. In het oude parlement had de AK-partij 331 zetels. Hoewel de uitslag betekent dat de AK zonder steun van andere partijen kan regeren, is zij een tegenvaller voor Erdogan, die de in 1982 onder toezicht van het leger doorgevoerde grondwet wil vervangen door een nieuwe grondwet met 'basale rechten en vrijheden'. Voor wijziging van de grondwet is een tweederde meerderheid vereist.
Erdogan beloofde in zijn overwinningstoespraak zich nederig op te stellen. "Wij zullen consensus zoeken met de belangrijkste oppositie, de oppositie, partijen buiten het parlement, de media, ngo's, met academici, met iedereen die wat te zeggen heeft."
Rond de vijftien partijen en tweehonderd onafhankelijke kandidaten namen aan de verkiezingen deel. Ongeveer vijftig miljoen Turken, of twee derde van de bevolking, waren stemgerechtigd. Voor het eerst werden bij de verkiezingen stembussen gebruikt van doorzichtig plastic in plaats van hout. Zo was voor iedereen te zien dat ze in het begin leeg waren en dat de gele enveloppen met stembiljetten zich opstapelden naarmate de verkiezingen vorderden.
Erdogan verklaarde in Istanbul dat de verkiezingen zonder problemen waren verlopen. Later meldde het persbureau Anatolia dat de politie in de zuidoostelijke provincie Batman 34 mensen had opgepakt. Zij zouden kiezers onder druk hebben gezet om op de pro-Koerdische Vrede en Democratie Partij te stemmen, die volgens de autoriteiten banden heeft met Koerdische rebellen.
In Sanliurfa, eveneens in het zuidoosten, arresteerde de politie vier mensen die meerdere keren met stembiljetten van andere personen probeerden te stemmen. In de hoofdstad Ankara moest de politie met waarschuwingsschoten en pepperspray een einde maken aan opstootjes bij een stembureau waar een groep stemmers een andere groep betichtte van het vervalsen van stembiljetten.
Erdogan heeft weinig details van een mogelijke nieuwe grondwet losgelaten. Zijn regering heeft islamitische wortels, waardoor in seculiere kringen die vroeger Turkije domineerden de verdenking bestaat dat Erdogan wil tornen aan de scheiding van kerk en staat. De Turkse leiders omschrijven zichzelf echter als gematigd en 'conservatieve democraten', die de idealen van de westerse democratie zijn toegedaan.
Na de verkiezingen in 2002 voerde de regering-Erdogan hervormingen door waardoor Turkije de economische crisis achter zich kon laten. De groei beliep vorig jaar bijna negen procent, het hoogste groeicijfer binnen de G-20 na China. Politieke hervormingen liepen in de tweede termijn van de regering echter vertraging op. Het Turkse streven naar toetreding tot de Europese Unie lijkt verder weg, deels door sterk verzet van belangrijke EU-lidstaten als Frankrijk en Duitsland. Critici wijzen op zorgen over de persvrijheid in Turkije en Turkse plannen voor internetfilters, die gezien worden als tekenen van onverdraagzaamheid voor opvattingen die niet stroken met die van de Turkse leiders.
De belangrijkste oppositiepartij, de Republikeinse Volkspartij, eindigde als tweede met 26 procent van de stemmen. Een andere oppositiegroep, de Nationalistische Actiepartij, behaalde dertien procent, ruim boven de tienprocentsdrempel die bedoeld is om splinterpartijen buiten het parlement te houden.
De uitslag komt voor de regeringspartij neer op 326 van de 550 zetels in het parlement. In het oude parlement had de AK-partij 331 zetels. Hoewel de uitslag betekent dat de AK zonder steun van andere partijen kan regeren, is zij een tegenvaller voor Erdogan, die de in 1982 onder toezicht van het leger doorgevoerde grondwet wil vervangen door een nieuwe grondwet met 'basale rechten en vrijheden'. Voor wijziging van de grondwet is een tweederde meerderheid vereist.
Erdogan beloofde in zijn overwinningstoespraak zich nederig op te stellen. "Wij zullen consensus zoeken met de belangrijkste oppositie, de oppositie, partijen buiten het parlement, de media, ngo's, met academici, met iedereen die wat te zeggen heeft."
Rond de vijftien partijen en tweehonderd onafhankelijke kandidaten namen aan de verkiezingen deel. Ongeveer vijftig miljoen Turken, of twee derde van de bevolking, waren stemgerechtigd. Voor het eerst werden bij de verkiezingen stembussen gebruikt van doorzichtig plastic in plaats van hout. Zo was voor iedereen te zien dat ze in het begin leeg waren en dat de gele enveloppen met stembiljetten zich opstapelden naarmate de verkiezingen vorderden.
Erdogan verklaarde in Istanbul dat de verkiezingen zonder problemen waren verlopen. Later meldde het persbureau Anatolia dat de politie in de zuidoostelijke provincie Batman 34 mensen had opgepakt. Zij zouden kiezers onder druk hebben gezet om op de pro-Koerdische Vrede en Democratie Partij te stemmen, die volgens de autoriteiten banden heeft met Koerdische rebellen.
In Sanliurfa, eveneens in het zuidoosten, arresteerde de politie vier mensen die meerdere keren met stembiljetten van andere personen probeerden te stemmen. In de hoofdstad Ankara moest de politie met waarschuwingsschoten en pepperspray een einde maken aan opstootjes bij een stembureau waar een groep stemmers een andere groep betichtte van het vervalsen van stembiljetten.
Erdogan heeft weinig details van een mogelijke nieuwe grondwet losgelaten. Zijn regering heeft islamitische wortels, waardoor in seculiere kringen die vroeger Turkije domineerden de verdenking bestaat dat Erdogan wil tornen aan de scheiding van kerk en staat. De Turkse leiders omschrijven zichzelf echter als gematigd en 'conservatieve democraten', die de idealen van de westerse democratie zijn toegedaan.
Na de verkiezingen in 2002 voerde de regering-Erdogan hervormingen door waardoor Turkije de economische crisis achter zich kon laten. De groei beliep vorig jaar bijna negen procent, het hoogste groeicijfer binnen de G-20 na China. Politieke hervormingen liepen in de tweede termijn van de regering echter vertraging op. Het Turkse streven naar toetreding tot de Europese Unie lijkt verder weg, deels door sterk verzet van belangrijke EU-lidstaten als Frankrijk en Duitsland. Critici wijzen op zorgen over de persvrijheid in Turkije en Turkse plannen voor internetfilters, die gezien worden als tekenen van onverdraagzaamheid voor opvattingen die niet stroken met die van de Turkse leiders.