Bijna-botsing vliegtuigen door slechte militaire voorbereiding

(Novum) - De bijna-botsing tussen een straaljager van de Amerikaanse luchtmacht en een Fokker 70 van KLM Cityhopper vorig jaar werd veroorzaakt door onvoldoende voorbereiding van een militaire oefening. Dat concludeert de Onderzoeksraad Voor Veiligheid.

"Dit had flink mis kunnen gaan", legt een woordvoerder van de onderzoeksraad uit. "De twee toestellen vlogen met een snelheid van 800 kilometer per uur, dus dit gaat om secondewerk." Het KLM-toestel had 45 mensen aan boord en vloog vorig jaar op 19 april boven het Duitse Waddeneiland Sylt ten tijde van het bijna-ongeluk.

De militaire oefening werd gehouden boven Denemarken, Duitsland en Nederland. In Duitsland wordt, in tegenstelling tot in Nederland, het luchtruim niet gesloten bij militaire oefeningen. Vliegbasis Leeuwarden, die de leiding had over de oefening, was er echter van uitgegaan dat het Duitse luchtruim beschikbaar was voor de oefening.

Militairen hadden tijdens de oefening pas door dat passagiersvliegtuigen door het Duitse deel van het oefengebied vlogen. Zij hebben dit doorgegeven aan de oefenleiding. "Adequate maatregelen, zoals aanpassing van het oefengebied, bleven echter uit", concluderen de onderzoekers.

De Amerikaanse straaljager passeerde het passagiersvliegtuig eerst voorlangs, zonder problemen. Daarna kreeg de piloot van de gevechtsleider de opdracht opnieuw in de richting van de Fokker 70 te draaien. Hierdoor passeerde hij het passagierstoestel van KLM opnieuw, met de bijna-botsing tot gevolg.

De afstand tussen de twee vliegtuigen bedroeg in de horizontale richting 722 meter. Het hoogteverschil was 156 meter. De norm voor de afstanden tussen twee vliegtuigen is negen kilometer in horizontale richting en het hoogteverschil mag maximaal zeshonderd meter zijn.

De Amerikaanse gevechtsleider kreeg volgens de onderzoekers te veel informatie te verwerken, waardoor hij het overzicht leek te zijn verloren. De Amerikaanse luchtmacht wilde niet aan het onderzoek meewerken, waardoor onduidelijk is of de F-15-piloot wist dat hij een passagiersvliegtuig passeerde.

De luchtmacht heeft maatregelen getroffen om herhaling van een dergelijk incident te voorkomen. Zo wordt bij oefeningen voortaan uitdrukkelijker rekening gehouden met mogelijke passagiersvliegtuigen en zal de leiding zeker stellen dat alle deelnemers voldoende zijn voorbereid.