Ambassadeur VS in Berlijn op het matje
BERLIJN (Novum/AP) - De Amerikaanse ambassadeur in Berlijn is donderdag door het Duitse ministerie van buitenlandse zaken op het matje geroepen. Duitsland wil tekst en uitleg over de berichten dat de mobiele telefoon van bondskanselier Angela Merkel is afgeluisterd door de Amerikaanse inlichtingendienst NSA.
Merkel heeft de Amerikaanse president Barack Obama woensdag al gebeld. Zij gaf hem te verstaan dat als de informatie klopt 'dergelijke praktijken (...) volstrekt onacceptabel' zijn, zei Merkels woordvoerder Steffen Seibert. Ze eist opheldering van de Amerikanen over de omvang van de afluisterpraktijken in Duitsland.
Volgens het Witte Huis bezwoer Obama Merkel dat de Verenigde Staten haar communicatie 'niet in de gaten houden en dat ook niet zullen doen'. Haar prominente partijgenoot Wolfgang Bosbach neemt met die verklaring geen genoegen. De voorzitter van de bondsdagcommissie voor binnenlandse zaken wees er donderdag op dat 'dit niets zegt over het afluisteren van de bondskanselier in het verleden'.
"We zijn allemaal woedend, tot welke partij we ook behoren", zei Bosbach. "De strijd tegen het internationale terrorisme of het afwenden van gevaar kan dit in geen enkel opzicht rechtvaardigen."
De Duitse regering kwam in actie na onthullingen van opinieblad Der Spiegel over de NSA-activiteiten in het Duitse centrum van de macht. Het Duitse tijdschrift heeft de regering ingelicht en die acht het 'plausibel' dat de aantijgingen juist zijn, liet voorzitter Thomas Oppermann van de parlementscommissie voor inlichtingenzaken donderdag weten. Eerder deze week berichtte de Franse krant Le Monde dat de NSA ook in Frankrijk tientallen miljoenen telefoontjes heeft afgetapt.
Europa kan volgens Merkels minister van defensie Thomas de Maizière na de onthullingen 'niet simpelweg weer overgaan tot de orde van de dag'. Als de bondskanselier inderdaad blijkt te zijn afgeluisterd is dat 'echt ernstig'.
"De Amerikanen zijn en blijven onze beste vrienden, maar dit is absoluut niet in de haak. Ik houd er al jaren rekening mee dat mijn mobiele telefoon wordt afgeluisterd, maar ik hield nooit rekening met de Amerikanen", zei De Maizière, al jaren een vertrouweling van Merkel.
De leider van de sociaaldemocratische SPD, Sigmar Gabriel, heeft door de onthullingen bedenkingen over de onderhandelingen over een vrijhandelsverdrag met de VS. Zolang niet duidelijk is of de vrijheidsrechten van Duitse burgers wel zijn gewaarborgd kan van een handelsakkoord geen sprake zijn, meent Gabriel. Hij noemt het afluisteren van de bondskanselier onacceptabel, maar wijst erop dat hetzelfde geldt voor het afluisteren van iedere Duitser. De SPD-voorman waarschuwt de VS dat zij 'de waarden verwoesten die de grondslag van het transatlantische bondgenootschap vormen'.
Merkel deelde haar zorgen over de Amerikaanse afluisterpraktijken al in juni met president Obama, die toen haar gast was. Haar regering slaat, sinds het nieuws dat de bondskanselier zelf doelwit van de NSA was, echter een veel dreigender toon aan.
De afluisteraffaire komt ook tijdens het tweedaagse topoverleg van Europese regeringsleiders, dat donderdag begint, ter tafel. Dat heeft de Litouwse president Dalia Grybauskaite laten weten. Zij zit de komende dagen de Europese Raad voor.