Oliereuzen presenteren tegenvallende jaarcijfers

AMSTERDAM - De grootste oliebedrijven ter wereld presenteren de komende dagen nagenoeg allemaal hun jaarcijfers. Onder meer Shell, Chevron en ConocoPhillips namen alvast een voorschot op het slechte nieuws. Zij waarschuwden de afgelopen weken voor tegenvallende winsten, vooral door de hoge kosten van hun vaak moeizame zoektochten naar nieuwe olievoorraden.

Het Brits-Nederlandse Shell, dat van 'de grote zes' donderdagochtend als eerste de boeken opent, stelde de verwachte winst over 2013 fors naar beneden bij, tot 19,5 miljard dollar (14,3 miljard euro). Dat is zes miljard dollar minder dan een jaar geleden. ConocoPhillips, dat samen met ExxonMobil in de middag zijn jaarcijfers presenteert, sprak van het zwakste vierde kwartaal in negen jaar.

Dat de resultaten van de oliegiganten vermoedelijk tegenvallen, heeft vooral te maken met de hoge kosten die de bedrijven maken in hun zoektocht naar nieuwe oliebronnen, zegt analist Jos Versteeg van Theodoor Gilissen. Bovendien is de olieprijs al enkele jaren vrij stabiel, waardoor oliebedrijven hun 'enorme' kosten maar moeilijk kunnen terugverdienen.

Alleen in 2013 zouden Shell en zijn Amerikaanse concurrenten Chevron en ExxonMobil zo'n 130 miljard dollar hebben uitgegeven, zo schreef The Wall Street Journal dinsdag. Gecorrigeerd voor inflatie komt dat bedrag overeen met de kosten die werden gemaakt om in 1969 de eerste man op de maan te zetten, aldus de zakenkrant.

Veel projecten vallen bovendien telkens duurder uit. Zo boren Shell en ExxonMobil al jaren naar olie in de Kaspische Zee. Dat project heeft nu al veertig miljard dollar gekost, terwijl aanvankelijk tien miljard werd geraamd. En de zoektocht naar gas in het Australische Gorgon-veld van Shell, Chevron en Texaco is met 54 miljard dollar inmiddels twee keer zo duur als verwacht.

Toch moeten de oliebedrijven wel flink investeren, stelt analist Versteeg. Als ze niets doen, drogen de bestaande velden - en daarmee ook hun inkomsten - namelijk steeds verder op. De kosten om de productie op pijl te houden, nemen echter almaar toe. "Alle gemakkelijke projecten zijn al gedaan", aldus Versteeg. "De dure projecten, diep in zee of ver van de kust, blijven nu over."

Terwijl de kostprijs van olie en ook gas de laatste jaren steeds verder is opgelopen, is de prijs die oliebedrijven voor hun producten krijgen al een jaar of vier nagenoeg hetzelfde, aldus analist Thijs Berkelder van ABN AMRO. Dat komt volgens hem onder meer door de sterke stijging van de olie- en gasproductie uit schaliegesteente in de Verenigde Staten.

"De hele wereld was erop ingesteld dat de Verenigde Staten vooral de vrager van olie zouden zijn", legt hij uit. Door de hoge eigen productie hebben Amerikanen echter veel minder buitenlandse olie nodig dan voorheen. "Dat beïnvloedt de hele wereldmarkt", aldus Berkelder.

De hoge prijs van projecten en de stabiele prijs van olie zijn overigens niet de enige reden dat oliebedrijven zich in een lastig parket bevinden. "Ze hebben ook last van de onrust in de landen waar ze actief zijn", aldus Berkelder. Zo heeft Shell last van oliediefstal in Nigeria en ExxonMobil van de politieke onrust in Libië.

Dat betekent echter niet dat investeren in grote olieconcerns zoals Shell, BP en ExxonMobil onaantrekkelijk is, vindt Versteeg. "Shell is relatief goedkoop", aldus de analist van Theodoor Gilissen. "Je zag bovendien dat de koers van hun aandeel na de winstwaarschuwing weliswaar snel daalde, maar zich ook meteen weer herstelde. Het lijkt erop dat alle ellende al bij de koers is ingeprijsd."

Ook Berkelder is niet per definitie negatief over beleggen in Shell, maar maakt daarbij wel een kanttekening. Volgens hem verwachten beleggers van de onlangs aangetreden topman Ben van Beurden dat hij kritischer naar projecten kijkt. "De markt hoopt dat hij zich een nieuwe strategie inzet, die zich meer richt op rendement dan op groei", aldus de ABN-analist.

Het oliebedrijf zal zijn geld daarom efficiënter moeten inzetten in projecten, stelt Berkelder. "Tegelijkertijd moet hij de projecten die al langere tijd niet renderen juist afstoten", meent hij. "Beleggers kijken morgen daarom ook scherp naar berichten van Shell over toekomstige investeringen." (Novum)