Vakbonden mogen breder actievoeren dankzij uitspraak Hoge Raad

UTRECHT - Juristen en onderhandelaars van FNV Bondgenoten zijn zeer gelukkig met de recente uitspraak over het stakingsrecht door de Hoge Raad. Vakbonden en stakers krijgen meer ruimte dan vroeger voor acties na stukgelopen onderhandelingen.

Acties uitbreiden naar derden nu toegestaan

Werknemers hadden al het recht om te staken en als dat schade teweeg bracht bij een ander dan de eigen werkgever dan was dat toegestaan. Nu mogen werknemers ook de acties uitbreiden naar andere bedrijven om daarmee de druk op te voeren bij derden, zoals klanten en leveranciers, zolang zo’n actie maar bijdraagt aan het collectieve stakingsdoel.

"Afzijdig houden bij een conflict wordt moeilijker"

“Deze uitspraak is een welkom strategisch ‘cadeautje’ voor werknemers”, vindt voorzitter Ellen Dekkers van FNV Bondgenoten “Als we met praten er niet uitkomen, hebben we nu van de rechter veel meer middelen gekregen om ons collectieve doel te bereiken. Het zal voor (klanten en toeleveranciers van) werkgevers moeilijker worden om zich afzijdig te houden in een conflict.”

Staking bij Rietlanden in IJmuiden

In 2012 staakten werknemers van overslagbedrijf Rietlanden in de haven van IJmuiden en werd het lossen door andere bedrijven door FNV Bondgenoten en het Zwarte Corps tot besmet werk verklaard. Kolenwasserij Enerco vond dat de staking disproportionele schade veroorzaakte omdat voor hen bestemde vracht door geen enkel bedrijf meer werd gelost. Het bedrijf eiste bij de rechter een stakingsverbod en een opheffing van de besmetwerkverklaring. De stakende havenarbeiders wonnen het kort geding. In hoger beroep kregen de stakers echter ongelijk en werd de besmetwerkverklaring opgeheven.

Keuze actiemiddelen aan de vakbonden

FNV Bondgenoten en het Zwarte Corps stapten naar de Hoge Raad, de hoogste rechterlijke instantie, omdat het besmet werk verklaren een belangrijk middel is om stakingen effectief te laten zijn. De Hoge Raad oordeelde dat de stakers en de vakbonden wel degelijk in hun recht stonden. En passant gaf de Hoge Raad ook aan dat de keuze van de actiemiddelen om hun doel te bereiken aan de vakbonden is.

Uitspraak Hoge Raad is een keerpunt in het stakingsrecht

FNV Bondgenoten ziet de uitspraak van de Hoge Raad als een keerpunt. In Nederland organiseren vakbonden relatief weinig stakingsacties en wordt het stakingsrecht zoals gedefinieerd in het Europees Sociaal Handvest veel strikter gehanteerd. Elders in Europa zijn rechters veel toegeeflijker als het gaat om collectieve rechten en het stakingsrecht. De uitspraak van de Hoge Raad leidt niet per se tot meer stakingen, maar biedt wel veel meer ruimte voor vernieuwende en creatievere actievormen.