Dakar Rally proeftuin voor reductie klapbanden bij vrachtwagens

BUENOS AIRES - De Dakar Rally in Argentinië en Bolivia is de komende twee weken proeftuin voor een test met een nieuw detectiesysteem dat klapbanden bij vrachtauto’s moet voorkomen. Minder doden, minder ongelukken en een betere doorstroming op de Nederlandse wegen is het doel van dit experiment

In de zwaarst denkbare omstandigheden in het Zuid-Amerikaanse landschap beproeven acht Nederlandse teams met veertien deelnemende trucks dit systeem, dat in de nabije toekomst ook in het wegverkeer moet  leiden tot een daling van het aantal klapbanden.

De ervaringen met dit bandendruk & temperatuur monitoring systeem (TPMS) in Dakar kunnen van gunstige invloed zijn op dodelijke ongelukken, grote incidenten en filevorming en vertraging op Nederlandse wegen.

Volgens cijfers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid gebeuren op onze wegen jaarlijks gemiddeld duizend vrachtwagenongelukken, waarbij circa 23 doden en 105 ernstig gewonden vallen. Slachtoffers zijn meestal andere weggebruikers.

Het vroegtijdig opsporen van klapbanden is een van de mogelijkheden om dit aantal te verminderen. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), dat in 2013 ongevallen in het wegtransport analyseerde, pleitte er destijds voor een doorlopende meting van de bandenspanning en –temperatuur in te voeren.

Dat gebeurt nu op initiatief van een groot aantal betrokkenen, waaronder het ministerie van Infrastructuur en Milieu en zijn programma Beter Benutten, regionale bureaus voor verkeersdoorstroming in Rotterdam (De Verkeersonderneming) en Brabant, transportverzekeraar TVM en ontwikkelaar Route42. Zij werken samen om verkeersoverlast door bandenproblemen zoveel mogelijk te voorkomen en de introductie van dit nieuwe systeem te versnellen en breed toegepast te krijgen.

Gerard de Rooy, Dakarwinnaar in 2012 en kanshebber op de eindoverwinning in Dakar 2016, behoort tot de prominente deelnemers die het detectiesysteem de komende twee weken uitproberen. Het systeem bestaat uit sensoren aan de binnenzijde van elke band, die zowel bandenspanning als temperatuur van het loopvlak monitoren.

"Meten is weten, want met dit systeem zie je het ontstaan van een klapband als het ware aankomen", aldus De Rooy zondag bij de start van  Dakar 2016. Hij is behalve coureur transportondernemer in het Brabantse Son met 450 trucks. "Hiermee kunnen we misschien eindelijk meer grip krijgen op bandenproblemen in het wegverkeer."

De vijf Iveco’s van Petronas Team De Rooy zijn allen uitgerust met TPMS, evenals de vrachtauto’s van Eurol Veka MAN Rally Team, Riwald Dakar Team, Top Trucks Dakar, Team Tilburgs Truck Parts, Hoondert Rally Team, Rainbow Truck Team en Fried van de Laar Racing.

Op de Nederlandse wegen is bij pechgevallen met vrachtauto’s circa 43 procent te herleiden tot de banden, waaronder klapbanden. Bij zulke situaties worden vaak om veiligheidsredenen rijstroken afgezet, waardoor stagnatie in het verkeer optreedt.

Door dreigende bandenproblemen bij vrachtauto’s vroegtijdig te signaleren kunnen ongelukken en pechgevallen worden teruggedrongen, menen de initiatiefnemers. Voortdurende bandencontrole heeft nog meer voordelen: door de juiste bandenspanning wordt brandstof bespaard en het milieu gespaard.

Joost Sterenborg, manager innovatie van TVM Verzekeringen, zegt dat Dakar het best denkbare testterrein is, omdat juist in de enorme hitte in Zuid-Amerika en de aanslagen op het rubber van de trucks kan worden beoordeeld of het systeem afdoende werkt. "We denken van wel, maar een praktijktest is altijd noodzakelijk om te zien of de verwachtingen uitkomen’’, aldus Sterenborg. ,,Bovendien helpen de ervaringen ons om meer te weten te komen over klapbanden. Vreemd genoeg weten we daar nog niet alles van en moeten we nu echt een begin maken met preventie."

In de afgelopen twee jaar (van januari 2014 tot en met 31 november 2015) kreeg TVM 330 meldingen van klapbanden, gemiddeld 14,3 gevallen per maand. Het gemiddelde schadebedrag bedroeg €5.600. Er zaten echter ook acht grote ongevallen tussen met tussen de €50.000 en €150.000.

TVM heeft zich ten doel gesteld het aantal doden in het transport over weg en water in het jaar 2020 naar nul terug te brengen. In samenwerking met het hightechbedrijf Route42 is daartoe onder meer TPMS-systeem ontwikkeld.

Route42 ontwierp een methode met sensoren aan de binnenzijde van het loopvlak van vrachtwagenbanden, die temperatuur en druk per band voortdurend monitoren en gegevens doorsturen naar de cabine én naar de transportonderneming. De gegevens worden doorgegeven naar een slim hardware kastje, de N-Able, die in de cabine van de vrachtwagen is gemonteerd. De N-Able stuurt via een draadloos netwerk alles door naar de database van Route42 in de cloud.   

Transportondernemers krijgen een eigen online dashboard waarop de bandenspanning van de diverse voertuigen worden bijgehouden.

Bij een te lage bandenspanning of een te hoge temperatuur – beide symptomen van een verhoogde kans op een klapband – of bij direct gevaar op een klapband wordt er een alarmering gestuurd naar de chauffeur, zodat hij meteen maatregelen kan nemen.

Bijkomend voordeel van de monitoring is dat  meer inzicht ontstaat in het gebruik van vrachtwagenbanden en de verschillende invloeden op de prestaties, zoals soort transport, het rijgedrag, slijtage enzovoorts. Deze kennis kan gebruikt worden om het aantal incidenten met vrachtwagenbanden verder terug te dringen.

TVM verzekeringen begint na de Dakar Rally met een tweede project ter verhoging van de transportveiligheid. In maart 2016 doen de chauffeurs van 500 vrachtwagens mee aan de pilot veilig rijgedrag, waarin concentratieniveau en afleiding van chauffeurs met een eyetracker wordt gemeten. Doel is de chauffeurs te coachen naar een beter en veiliger rijgedrag, conform het streven het aantal ongelukken sterk terug te brengen.