EU sluit migratiedeal met Tunesië

DEN HAAG/TUNIS - [update 23:50 uur] De Europese Unie en Tunesië hebben een akkoord bereikt over migratie. In ruil voor honderden miljoenen euro's neemt Tunesië maatregelen om de clandestiene oversteek van migranten te stoppen. Premier Mark Rutte sprak van een "ware mijlpaal".

Hij was zondag samen met voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en de Italiaanse premier Giorgia Meloni naar het Noord-Afrikaanse land gevlogen om de laatste obstakels uit de weg te ruimen. Een maand geleden waren ze ook in Tunis, maar toen lukte het niet om tot een deal te komen.

"Dit is een investering in onze gemeenschappelijke welvaart, stabiliteit en toekomstige generaties", verklaarde Von der Leyen zondag na ondertekening van het akkoord. Vanuit Tunesië vertrekken migranten geholpen door smokkelaars naar Italië. Meestal reizen ze daarna door naar andere lidstaten.

Naast migratie zijn er ook afspraken gemaakt over zaken als energie en economie. De EU steekt onder meer geld in digitalisering, modernisering van het onderwijs en duurzame energieprojecten van het in economisch zwaar weer verkerende Tunesië.

De Tunesische president Kais Saied beloofde de afspraken snel te zullen invoeren. Rutte zei "bijzonder verheugd" te zijn over de deal en verwacht brede instemming van de andere EU-lidstaten. Hij wil ook de handelsbanden tussen Nederland en Tunesië aanhalen.

De deal is niet onomstreden. De autocratische president Saied onderdrukt de oppositie. Ook is er flinke kritiek op de behandeling van migranten in Tunesië. Eerder deze maand werden nog honderden migranten naar de woestijn aan de grens met Libië gestuurd na ongeregeldheden in de stad Sfax.

Mensenrechten komen aan de orde in de EU-Tunesië Associatieraad die weer nieuw leven wordt ingeblazen, zei Rutte na terugkeer tegen de pers. De samenwerking tussen de EU en Tunesië is volgens hem in overeenstemming met alle internationale verdragen.

Rutte en Meloni waren in de EU de wegbereiders voor het akkoord. Zij zwengelden de discussie aan over de aanpak van migratie. Rutte onder druk van zijn eigen VVD, Meloni (leider van de rechts-radicale Fratelli d'Italia) vanwege de hoge toestroom van migranten naar haar land.

Tunesië werd tijdens het bezoek van het drietal een maand geleden tot 900 miljoen euro financiële hulp in de vorm van leningen in het vooruitzicht gesteld. Nog eens 100 miljoen zou snel beschikbaar komen voor grensbewaking en het terugsturen van migranten. Om de eerste problemen aan te pakken kreeg het land direct 150 miljoen.

De EU-leningen zijn gekoppeld aan een hervormingsprogramma van 1,9 miljard dollar van het Internationaal Monetaire Fonds (IMF). Daarover moeten nog afspraken worden gemaakt. Saied heeft eerder bezwaren geuit tegen de IMF-voorwaarden. Zondag herhaalde hij dit.

Brussel wil met meer landen tot dit soort akkoorden komen. De Tunesië-deal moet daarbij als een soort blauwdruk dienen. Het is een "model voor een nieuwe relatie met landen in Noord-Afrika", zei Meloni. In 2016 sloot de EU een minder brede migratiedeal met Turkije.